یکی از دغدغه متقاضیانی که می خواهند آزمایش انجام دهند دسترسی به « راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها» است. راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایشهای مختلف ممکن است بسته به نوع آزمایش متفاوت باشد. اما در اکثر موارد، معمولاً پیشنهاد میشود که قبل از انجام آزمایشهای خونی، رژیم غذایی خاصی را رعایت کنید تا نتایج آزمایش دقیقتر و قابل اعتمادتری ارائه شود. در زیر چند راهنمای ناشتایی عمومی برای آزمایشهای خونی آورده شده است:

۱. ناشتا بودن: برای برخی از آزمایشهای خونی، انجام آزمایش در حالت ناشتا (بدون مصرف غذا و نوشیدنی به جز آب) اجباری است. این بدان معناست که قبل از انجام آزمایش حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت میبایست از زمان خوردن غذا گذشته باشد و در طول این مدت هیچ چیزی مصرف نشود. از جمله آزمایشهایی که نیازمند ناشتا بودن هستند میتوان به آزمایش گلوکز خون و آزمایش چربی و کلسترول اشاره کرد.

۲. قطع مصرف الکل: قبل از انجام برخی آزمایشهای خونی مانند آزمایشهای کبدی، بهتر است مصرف الکل را قبل از آزمایش متوقف کنید.

۳. پرهیز از مصرف دخانیات: مصرف سیگار و دیگر مواد مخدر قبل از انجام آزمایشهای خونی توصیه نمیشود.

۴. مصرف آب: در روز قبل انجام آزمایش، باید به مقدار کافی آب بنوشید تا از دیهیدراسیون جلوگیری کنید و وضعیت سلامت خود را حفظ کنید.

۵. داروها: اگر داروی خاصی مصرف میکنید، حتماً با پزشک خود مشاوره کنید که آیا باید قبل از آزمایش خونی داروهای خود را متوقف کنید یا خیر.

در ادامه این مطلب سعی شده است اطلاعاتی در خصوص ناشتایی جهت انجام آزمایش ها داده شود. در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
ناشتایی چیست

در پاسخ به این سوال که منظور از ناشتا بودن برای آزمایش چیست؟ باید گفت ناشتایی به معنای عدم مصرف غذا یا محدودیت مصرف غذایی در طول یک بازه زمانی است، معمولاً برای آمادگی برای انجام آزمایشهای پزشکی خاص یا عمل جراحی، آزمایشهای خونی، یا به عنوان بخشی از روال درمانی برای موارد خاص. این محدودیت مصرف غذا معمولاً شامل مصرف مواد غذایی و مایعات معینی است که ممکن است بر اساس دستورالعملهای پزشک یا آموزشهای خاص اعمال شود. این کار ممکن است برای اطمینان از دقت بیشتر نتایج آزمایشها یا آمادهسازی بهتر بدن برای روند درمانی خاص مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش خون ناشتا

آزمایش خون ناشتا به معنای این است که قبل از انجام آزمایش خون، فرد باید حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد، یعنی هیچ غذایی مصرف نکند و فقط میتواند آب بنوشد. این نوع ناشتا برای آزمایشهایی که نیاز به اندازهگیری موادی مانند قند خون، کلسترول، تریگلیسریدها و سایر پارامترهای مرتبط با فشار خون و یا مواد دیگر در خون دارند، الزامی است. این نوع ناشتا اطمینان میدهد که نتایج آزمایش، ناشی از مصرف غذاها یا نوشیدنیها نیست و به عنوان مرجعیتی در تشخیص و درمان بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد.
آزمایشهای خون ناشتا را چطور رعایت کنیم

برای رعایت شرایط ناشتا بودن قبل از آزمایش خون، میتوانید به موارد زیر توجه کنید:

بهتر است آزمايشات نیازمند ناشتایی در اول صبح انجام شود. (به جز مواردی که توسط پزشک معالج يا آزمايشگاه تعيين میگردد)
طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد غذا بخوريد. شب قبل از آزمايش، يک وعده غذايی سبک (نظير نان و پنير) میل کنید.
طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد چای، قهوه و آب ميوه بنوشيد. برای آزمایش ناشتا آب میتوان خورد و نوشيدن آب مانعی ندارد.
طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد آدامس بجويد و از شکلات های مختلف، شربت سينه يا قرصهای نرمکننده گلو استفاده نماييد.
طی ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش بايد داروهايی که پزشک اجازه قطع مصرف آنها را نداده، مصرف نماييد.
طي ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد سيگار بکشيد.
طي ۱۰ الی ۱۲ ساعت قبل از آزمايش نبايد فعاليت شديد بدني، تمرين و ورزش کنید.
آزمايشهاي چربی خون و تری گليسيريد حداقل نياز به ۱۴ ساعت ناشتائی دارد.
برای انجام آزمايش نيتروژن اوره خون ۸ ساعت ناشتايی کافی است. به علاوه بيمار بايد حداقل در طی ۳-۲ روز پيش از انجام آزمايش از مصرف غذاهاي حاوي گوشت زياد خودداري نمايد.
هر چند انجام آزمايش هورمونهای تيروئيد نياز به رعايت محدوديت مصرف غذا و مايعات ندارد اما به علت اثری که افزايش چربی خون بر نتايج آزمايشات تيروئيد دارد، حداقل ۳ ساعت قبل از آزمايش غذا ميل نفرمائيد.
آزمایش تعيين میزان پادتن ضدميکروب هليکوباکترپيلوری که يکی از عوامل مهم مولد زخمهای معده است نياز به آمادگي خاصی ندارد اما بهتراست که بيمار شب قبل غذای پر چرب مصرف نکند زيرا افزايش چربی خون ميتواند روی نتیجه آزمایشات معده تاثیرگذار باشد.

برای هر آزمایش چقدر باید ناشتا باشیم؟

معمولاً برای برخی از آزمایشها نیاز به ناشتا بودن دارید، در حالی که برای برخی دیگر نیازی به ناشتا بودن نیست. اگر قصد دارید آزمایشی انجام دهید، بهتر است قبل از آن با پزشک یا آزمایشگاه مشورت کنید تا راهنمایی در خصوص نحوه آمادهسازی قبلی را دریافت کنید. عموماً برای آزمایشهایی که نیازمند اندازهگیری مواد معین در خون هستند مانند قند خون، تری گلیسیرید یا چربی خون و کلسترول، نیاز به ناشتایی برای حداقل ۱۲ تا ۱۴ ساعت قبل از آزمایش وجود دارد. اما برای برخی آزمایشها مثل آزمایشهای تشخیصی عفونتها، بدون نیاز به ناشتایی می توانید آزمایش را انجام دهید.
در این مقاله سعی شده تا راهنمای ناشتایی جهت انجام آزمایش ها در اختیار عموم قرار گیرد. مدت زمان ناشتایی برای آزمایش قند خون حداقل ۸ ساعت است و مدت زمان ناشتایی برای آزمایش چربی خون و کلسترول حداقل ۱۲ الی ۱۴ ساعت است. در جواب سوال آیا برای آزمایش ناشتا آب میتوان خورد؟ بله مصرف آب در حین رعایت ناشتایی مانعی ندارد.
در زمان ناشتایی چه مواردی را باید رعایت کنید؟
در زمان ناشتایی، برای حفظ دقت نتایج آزمایش، موارد زیر را رعایت کنید:
روز قبل از آزمایش، ناشتا بودن را شروع کنید و در طول شب برای حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت پیش از آزمایش، هیچ مواد غذایی یا مایعی مصرف نکنید.
اجتناب از مصرف قهوه، چای، آبنبات، مواد شیرین، چاشنیهای مصنوعی و محصولات دارویی که شامل قند میشوند.
رعایت همه دستورالعملهایی که توسط پزشک یا آزمایشگاه برای آمادهسازی قبلی آزمایش داده شده است.

ناشتایی جهت انجام بعضی از آزمایشات که اشاره شد الزامی است. در ادامه لیست آزمایشاتی که ناشتایی اجباری دارند و همچنین لیست آزمایشاتی که ناشتایی اجباری ندارند معرفی خواهد شد.